1. Wprowadzenie
- Krótkie wyjaśnienie, czym jest język migowy (np. Polski Język Migowy – PJM, System Językowo-Migowy – SJM).
- Czym zajmuje się logopedia – rozwój i terapia mowy, komunikacji i języka.
- Wzrost zainteresowania wspieraniem mowy przy użyciu gestów i znaków migowych, zwłaszcza u dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, zaburzeniami rozwojowymi, czy wadami słuchu.
2. Znaki migowe jako narzędzie wspomagające komunikację
- Omówienie idei komunikacji wspomagającej i alternatywnej (AAC – Augmentative and Alternative Communication).
- Wprowadzenie gestów i znaków migowych jako formy komunikacji przedwerbalnej.
- Baby Signing – użycie prostych znaków migowych u niemowląt słyszących, zanim rozwiną mowę.
- Redukcja frustracji u dzieci, które chcą się komunikować, ale nie potrafią jeszcze mówić.
3. Znaki migowe w terapii logopedycznej
- Korzyści ze stosowania znaków migowych w pracy z dziećmi:
- Wspieranie rozwoju słownictwa i pojęć.
- Ułatwienie rozumienia języka.
- Budowanie struktur zdaniowych.
- Stymulowanie rozwoju mowy dźwiękowej.
- Wskazania do stosowania:
- Opóźniony rozwój mowy.
- Afazja dziecięca.
- Autyzm.
- Zespół Downa.
- Niedosłuch lub głuchota.
- Przykłady metod: Makaton, Geste migowe w terapii logopedycznej, PJM jako język główny lub wspomagający.
4. Czy znaki migowe „opóźniają” mowę?
- Obalanie mitów: badania pokazują, że znaki migowe nie hamują rozwoju mowy – wręcz przeciwnie, mogą go przyspieszyć.
- Znaki pełnią funkcję mostu do mowy – pozwalają dziecku wyrażać się zanim opanuje artykulację.
- W przypadku dzieci z trudnościami – znak może być jedyną dostępną formą komunikacji przez jakiś czas.
5. Znaczenie kompetencji specjalistów
- Znajomość języka migowego przez logopedów – czy to konieczne?
- Współpraca z tłumaczami PJM, pedagogami specjalnymi.
- Potrzeba włączenia PJM/SJM do edukacji logopedycznej.
6. Praktyczne zastosowanie – przykłady
- Praca z dzieckiem z opóźnionym rozwojem mowy – wdrażanie prostych znaków równolegle z mową.
- Terapia logopedyczna u dziecka z niedosłuchem – nauka PJM jako języka pierwszego, a mowy fonicznej jako drugiego.
- Rodzinna komunikacja wspierana znakami – integracja otoczenia dziecka.
7. Wnioski
- Znaki migowe są cennym narzędziem wspierającym rozwój komunikacji i mowy.
- Włączenie gestów do terapii logopedycznej może być skuteczne i korzystne.
- Nie należy traktować znaków jako konkurencji dla mowy, lecz jako pomost i wsparcie.
- Potrzeba szerszego dostępu do szkoleń dla logopedów w zakresie języka migowego.